جزوه برنامه نویسی به زبان فرترن 90/95
فرترن اولین زبان برنامه‌نویسی سطح بالاست که برای استفاده‌ی مهندسان، ریاضی‌دانان و افرادی که طراح الگوریتم
فرترن اولین زبان برنامه‌نویسی سطح بالاست که برای استفاده‌ی مهندسان، ریاضی‌دانان و افرادی که طراح الگوریتم‌های علمی هستند خلق شده است. فرترن، زبانی است که در درس سه‌واحدی مبانی برنامه‌نویسی بسیاری از دانشگاه‌های کشور ما تدریس می‌شود. شاید اهمیت درس مبانی برنامه‌نویسی، که در آن یادگیری تفکر و مبانی برنامه‌نویسی مهم‌تر از یادگیری خود زبان است، در مقطع کارشناسی اکثر رشته‌های مهندسی دیده نشود. علت این است که سطح دروس کارشناسی و محاسبات آنها آنقدر پیچیده نیست که احساس نیاز محسوسی به این درس (و تعدادی درس دیگر از جمله معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی و آمار و احتمالات مهندسی) ایجاد شود. اما حساب تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) از کارشناسی جداست و هر چقدر یک دانشجوی تحصیلات تکمیلی مهارت بیشتری در برنامه‌نویسی برای حل مسائل رشته‌ی خود داشته باشد، مهندس موفق‌تری است؛ زیرا تحصیلات تکمیلی اصولاً برای افزایش دانش نظری (تئوری) در نظر گرفته شده و دانش مقطع کارشناسی برای ورود به حوزه‌ی اجرایی می‌تواند کافی باشد. هرگاه پیچیدگی و حجم محاسبات در یک مسأله افزایش یابد، محاسبۀ دستی پرخطا، دشوار یا ناممکن شده و اهمیت برنامه‌نویسی برای حل سریع و کم‌خطای مسائل روشن‌تر می‌شود.
بسیاری از دانشجویان رشته‌های مهندسی، دو اشکال عمده در فرترن می‌بینند. گمان می‌کنند که اولاً فرترن یک زبان قدیمی و منسوخ است و ثانیاً فرترن زبانی ناکارآمد است، زیرا واسط گرافیکی کاربر (Graphical User Interface) ندارد. اما ایراد اول وارد نیست، به این دلیل که دائماً نسخه‌های جدیدی از فرترن ارائه شده و خواهد شد. آخرین نسخه‌ی فعلی فرترن، Fortran 2008 بوده و قرار است Fortran 2015 در اواسط سال 2018 میلادی ارائه شود. اشاره می‌شود که از Fortran 2003 به بعد امکان برنامه‌نویسی شیءگرا (object-oriented programming) به فرترن اضافه شده است (که قصد توضیح دربارۀ برنامه‌نویسی شیءگرا را نداریم). لذا اگر فرترن منسوخ و ازکارافتاده بود، هیچ‌گاه نسخه‌های جدیدی از آن ارائه نمی‌شد. ایراد دوم هم به‌جا نیست، زیرا جدا از اینکه امکان ایجاد اشیای گرافیکی (مثل text box) در فرترن وجود دارد، این زبان برای محاسبات مهندسی و ریاضی، نه تولید نرم‌افزارهای تجاری (مثل نرم‌افزارهای حسابداری)، طراحی شده است. ضمن اینکه اساساً هدف مهندسان از برنامه‌نویسی هم انجام محاسبات است. لذا برای تولید نرم‌افزارهای تجاری باید از زبان‌های مناسب این منظور استفاده کرد. هسته‌ی محاسباتی (که کاملاً متفاوت از امکانات گرافیکی و ظاهری است) بسیاری از قدرتمندترین و معروف‌ترین نرم‌افزارهای مهندسی دنیا به زبان فرترن نوشته شده و می‌شوند. به علاوه، به عقیده‌ی نگارنده، یادگیری اصول، مبانی و تفکر برنامه‌نویسی با زبان فرترن، کمک شایانی به یادگیری زبان‌های دیگر، مخصوصاً محیط‌های ریاضی سطح بالا (مثل MATLAB) می‌کند.
هدف این جزوه کمک به ایجاد تفکر برنامه‌نویسی، ارتقای مهارت کدنویسی و افزایش تسلط به زبان فرترن برای دانشجویان گرامی علوم مهندسی است. لذا این جزوه مکمل بسیار خوبی برای منابع درسی (جزوه‌ی کلاسی و کتاب‌های مرجع) است. این نوشتار 70 صفحه‌ای دارای پنج فصل به شرح زیر است:
- فصل اول: مفاهیم اساسی
- فصل دوم: ساختارهای کنترلی (حلقه و شرط)
- فصل سوم: ورودی و خروجی
- فصل چهارم: آرایه‌ها
- فصل پنجم: زیربرنامه
از نظر نویسنده، درس مبانی برنامه‌نویسی در دانشگاه‌های خوب کشور می‌تواند شامل سه فصل دیگر (رشته‌ها، ساختارها و اشاره‌گرها) نیز باشد. اما این پنج فصل دربردارنده‌ی حداقل مطالب لازم برای نوشتن برنامه‌های مهندسی کارآمد است. این جزوه مثال‌محور است، یعنی آموزش در هر فصل بر اساس تعدادی مسأله برنامه‌نویسی و پاسخ‌های ارائه‌شده برای آنها انجام شده است. از این نظر، روش آموزش در این جزوه کاملاً با روش آموزش غالب در کلاس‌ها و کتاب‌های دانشگاهی متفاوت است.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.